o Najpiękniejszej Dziewczynie i zabijaniu drozdów, czyli o pozorach przenikaniu słów kilka

-Na początku to w sumie byłam trochę tobą zauroczona, wiesz?

Wyplułem kawę na stolik w kawiarni obok kina, do którego się dzisiaj udaliśmy. Wyplułem przez atak gwałtownego kaszlu, bynajmniej, nie dlatego, że była gorąca. Chwila dławienia się i klepania w plecy przez Najpiękniejszą Dziewczynę.

-E...?- powiedziałem, jak zawsze elokwentnie, gdy już złapałem oddech. Nie no jasne, ona zawsze musi próbować mnie zabić nagłym zwrotem akcji w rozmowie. Zawsze.

Zaśmiała się, tak szczerze, tym swoim najcudniejszym uśmiechem.

-Spokojnie, Kordian, nie wpadaj w panikę!- zaczęła się śmiać na dobre. Aha, zaraz też się kawą zakrztusi, pomyślałem i zacząłem sobie przypominać instrukcje pierwszej pomocy w przypadku zadławienia. - Mówię, że to było na początku. To było takie...chwilowe zauroczenie, wiesz. Nic ważnego. Na samym początku, że nie chcesz mnie za włosy do jaskini targać jak neandertal jakiś. No bo byłeś miły i w ogóle.

Dobra, fakt, bez paniki. Mówi w czasie przeszłym. Szybki rachunek sumienia...nie, chyba nic nie zrobiłeś nie tak, spoko, no dalej, uspokój się facet. Skoro dziewczyna mówi „byłam” to teraz już możecie się chyba normalnie widywać. Nic z tych rzeczy przecież i tak by nie było. Nie ta chemia, stary, ty nigdy jej nie czułeś. No, już, dalej, uspokój się i rozmawiaj normalnie.

-Wtedy, kiedy zaczęłaś się na mnie drzeć w kawiarni za to, czego nie zrobiłem i za to, kim nie jestem?

Jak zawsze rzuciła „to swoje spojrzenie”.

-No już po tym właśnie, jak się tak przeraziłeś i biegłeś za mną na ulicy. I wiesz... wcale nie jesteś bez winy, jesteś facetem...- dodała zaczepnie, jak to ma w zwyczaju.

-Ej, nie mierz wszystkich jedną miarą! Teraz jestem twoim kumplem, kumplujesz się z takim złem ostatecznym?

Zaśmiała się znowu. Po chwili jej oczy jednak spoważniały.

-Wiesz, że po moich doświadczeniach mogłam się pomylić, prawda?

-Nie no jasne, nie przeczę...

-Poza tym, Kordian, sprawiałeś takie wrażenie. Te wszystkie twoje tatuaże, kolczyki, zarost. Zanim się z tobą pogada to wyglądasz na kolejnego tandetnego drania. To spojrzenie, rozumiesz.

-Taj, spojrzenie kreta który wyszedł z nory jak zapomnę soczewek...ta...seksowne, doprawdy...w ogóle brutal macho mode on. Totalnie.

-Nie no, nie ironizuj, stary. Zrozum, te wszystkie twoje dzikie pomysły, takie wiesz, z tym huśtaniem się na placu zabaw o 3 nad ranem wracając z imprezy i tak dalej. Dranie tak mają, wierz mi, znam się na tym. Taka gierka wstępna jestem taki zajebisty, jestem taki nieokiełznany, przeżyjesz ze mną niebo, bla bla bla. A jak poleciała ta piosenka, to rozumiesz, skojarzenia były nieuniknione...

-Jakie nieuniknione, co ty znowu wymyślasz, co?

-No skojarzenie, słodki drań, włączyło mi się. Taki co problemy sprawia.

-Aha, czyli mówisz, ze przez taki badziew prawie dostałem w twarz?

-No, mniej więcej! - roześmiała się znów jak srebrzysty dzwoneczek Najpiękniejsza Dziewczyna. Rozmowa toczyła się dalej swoim torem, a mi, jak to mi musiało się włączyć znowu dziwne myślenie. Nadmiar rozkmin, jak by to sprytnie określiła najmłodsza z moich sióstr.

Najpiękniejszą Dziewczynę znam dość krótko, bo z przerwami na jej wyjazdy do Londynu do rodziców- jakiś rok ponad będzie. Zdecydowanie, zasłużyła na swoje miano. Jest piękna, w ten obiektywny sposób. Moja średnia siostra twierdzi, że przypomina jakaś blondynkę z jakiegoś tandetnego serialu dla nastolatek, który leciał kiedyś w TV a teraz pełno z niego gifów w internetach. Chce nawet, żeby na sesji zdjęciowej , jaką chce jej zrobić, udawała jej sobowtóra. Nawet mi pokazała odcinek. Faktycznie, podobna.

Nasza znajomość jest dość specyficzna. Głównie przez jej wcześniejsze doświadczenia z ludźmi. Bo ludzie ją oceniają. Jak taka piękna, to pusta, zupełne siano w głowie, jak dorabiała jako modelka to na pewno jest łatwą dziwką i tak dalej. To krzywdzące, czyż nie? Najpiękniejsza Dziewczyna więc na początku zupełnie nie chciała mi ufać. Ufać to może za mocne słowo, bo na zaufanie, prawdziwe, pracuje się latami. Ale budowała od razu między nią a ludźmi, zwłaszcza facetami, wysokie mury. Ile człowiek się natrudził, zanim je przeskoczył...Doprawdy, aż się dziwię, że mi się nieraz chciało. Znosić dziwne zarzuty, podejrzenia o mataczenie i tym podobne. I nie chciało mi się znosić tego dlatego, że jak pewnie sądzicie, podobała mi się. Nie, po prostu stwierdziłem, że może być fajnym człowiekiem po pewnej rozmowie na imprezie u znajomych. Inteligentna, oczytana, z tym wdzięcznym sarkazmem, który tak bardzo jej pasuje. W dechę dziewczyna, po prostu, do pogadania, wyskoczenia do kina, idealny materiał na kumpla. I poza tym...było mi jej trochę szkoda. Naprawdę. To też pewnie miało swój znaczny udział, że chciało mi się męczyć na początku znajomości. Mam ponoć zwyczaj przygarniania bezpańskich piesków, jak to właśnie śmieje się ona, z tą swoją nutą sarkazmu.

Nie zapomnę jednego całej serii pytań sprawiających, że prawie udusiłem się kawą. Pytań z pierwszych tygodni znajomości, kiedy jeszcze wystawiała mnie na swoje „dziwaczne próby”, prowokowała. Nie tylko słownie. Motywu z wielkim dekoltem też nie zapomnę.

To smutne było. Takie prowokowanie. Bo wiedziałem, skąd się brało. Nie z kokieterii, choć mogłoby się tak wydawać. Najpiękniejsza Dziewczyna straciła zaufanie do ludzi. Paradoksalnie, przez to, że jest najładniejszą kobietą, jaką w życiu poznałem. Tak obiektywnie, rzecz jasna. Straciła zaufanie przez to, że każdy facet chce ją po prostu przelecieć, każda dziewczyna jest zazdrosna i podkłada jej świnię albo nie dopuszcza jej do „swojego grona”. A już zwłaszcza nie zakumpluje się z nią, jeśli ma faceta. Dość...żenująca postawa. Wszyscy uważają ją za taką, jaką nie jest, przez co nieraz nie wytrzymywała z sobą i robiła głupie rzeczy. Ma masę kompleksów,o jakie nawet byście jej nie podejrzewali, siedząc z nią w kawiarni, gdybyście wcześniej nie odbyli z nią długich, nocnych rozmów. Rozmów, podczas których łzy leją się jak indochiński monsun.

Niedobrze jest być tym brzydkim jak ja, niedobrze jest być tym ładnym, jak ona. Niedobrze jest, jak się okazało, mieć tatuaże, bo zaczyna się być draniem( w ogóle wtf? Do dziś dnia nie mogę tego przetrawić ani troszkę!)

I właśnie tu zaczynają się schody. Co tak naprawdę ma być dobre? Może my po prostu wszystko szufladkujemy, wartościujemy jak nam się podoba w danym momencie? Może po prostu jesteśmy tez za leniwi na przenikanie pozorów? Może nie ma za ładnego i za dobrego...tylko czasem coś nie mieści się w naszym postrzeganiu świata i my to od razu chcemy „unicestwiać”, robimy się niemili?

Po pierwsze, nie rozumiem ludzi którzy gnoją innych, żeby podnieść swoje malutkie ego. Jest ładna, to jest głupia. Jest bogaty, to na pewno kradł. A co tam, powinęła mu się noga, to go wyśmieję. Ale o tym zupełnie kiedy indziej. Bo chodzi mi o inną rzecz dzisiaj.

O pozory.

O te, którym wszystkim ulegamy i o te, które tak mocno mogą skrzywdzić człowieka. I jak widać, ja i Najpiękniejsza Dziewczyna też idealnym przykładem występowania w tym świecie pozorów zostaliśmy.

Stereotypy, ocenianie po tym, co widać na pierwszy rzut oka jest rzeczą jak najbardziej naturalną. Robimy to przez to, co narzuciło nam społeczeństwo, grupy w których egzystujemy i przez to, co sami przeszliśmy. Wszystko jasne. Najpiękniejsza Dziewczyna miała mnie za klasycznego drania, bo każdy facet jawił się jej jako drań. Blondynka wydaje nam się głupia, bo w latach 90-tych Pamela Anderson nie grzeszyła inteligencją w „Słonecznym Patrolu”. Gej jest zawsze zniewieściały bo naoglądaliśmy się dziwnych projektantów mody, a każdy muzułmanin jest terrorystą, bo przecież Osama też muzułmaninem był. Wszystko jasne, klarowne. Łatwiej nam postrzegać świat, co nie?

Nie będę zaczynał od hejtowania szufladek, ok. Trochę pary upuśćmy w tym miejscu. Jasne, że stereotyp jest funkcją pierwotną. Kiedyś, gdy jeszcze polowaliśmy na mamuty, szufladkowanie ratowało nam życie. Tak, moi drodzy, schematyzacja świata powstała, by ratować nam życie. Nie zjem żadnego jaskrawego węża, bo się otruję, tak, wszystkie gryzonie mogę jeść. Mniej więcej na tym to polegało. Potem zaczęliśmy krzesać ogień, uprawia rolę... ale pominę tu naszą historię naturalną, dobrze? Ileś ileś tam lat później zbudowaliśmy to, co dumnie nazwaliśmy cywilizacją. I tu zaczęła się rola stereotypów w naszych bardziej złożonych relacjach. Tak jak kiedyś obce plemiona traktowaliśmy źle, bo były faktycznie zagrożeniem, tak strach ten zmieniliśmy w nietolerancję pewnego rodzaju. Żydzi robią mace z krwi dzieci i tym podobne. Są inni, są groźni, trzeba ich „hejtować”. Kiedyś bardziej brutalnie, budując stosy, dzisiaj troszkę kulturalniej. Ale nadal robimy to samo, tylko w innej skali.

Chociaż, chyba troszkę odszedłem od tematu, czyż nie?

Bo nie chodzi mi tutaj o wywody socjologiczno-antropologiczne. O wielkie sprawy. Jak zawsze raczej- chodzi mi o człowieka. O jednego, pokrzywdzonego człowieka w tym wszystkim. O jednego człowieka, od którego zaczynają się liczby mówiące o milionach ludzi. Bo wielkie sprawy zawsze zaczynają się od tych najmniejszych.

Pamiętam, jak mając 11 lat dostałem od swojej mamy książkę. Od dziecka dużo czytałem. Stary, zaczytany egzemplarz „Zabić drozda” autorstwa Harper Lee. Żółta okładka z czarnymi liśćmi. Już wtedy była podniszczona i miała wiele zapisków na marginesach. Teraz rozpada się powoli na kawałki. Bo czytałem ją chyba setki razy, za każdym razem zwracając uwagę na to, co przedtem podkreśliła moja mama. Wtedy, gdy czytała tą książkę jako młoda dziewczyna. Nie wiem, czy to znacie, czy czytaliście historię Smyka i jej ojca, Atticusa, prawnika, broniącego czarnoskórego mężczyznę oskarżonego o gwałt, w USA w czasach, gdy równość rasowa jeszcze nikomu nie przyszłą do głowy. Jeśli nie, szczerze polecam. Tylko przygotować trzeba się na wiele wzruszeń i dużo myśli kotłujących się w głowie. Jak ktoś nie lubi czytać, polecam film. Najgenialniejsza rola Gregorego Pecka.

Pamiętam w każdym razie, jak z wypiekami na twarzy czytałem tą książkę przez całą noc. I obiecałem sobie, że nigdy nie zabiję drozda. Wtedy tak jeszcze tego nie nazywałem, bo tą metaforę zrozumiałem i umiejscowiłem w swojej głowie później na odpowiedniej półce, ale...

„Drozdy nic nam nie czynią poza tym, że radują nas swoim śpiewem. Nie niszczą ogrodów, nie gnieżdżą się w szopach na kukurydzę, nie robią żadnej szkody, tylko śpiewają dla nas z głębi swoich ptasich serduszek. Dlatego właśnie grzechem jest zabić drozda.”

Jeśli ktoś nie zrozumiał, o co mi chodzi wyjaśnię- zabić drozda dla mnie to tyle co skrzywdzić z premedytacją drugiego człowieka. Choćby przez to, że nie próbowało się zrozumieć. Choćby przez to, że nie próbowało się przez własną wygodę przeniknąć tych cholernych pozorów. Człowieka, który nic nam nie zrobił, nie naruszył naszego miejsca w świecie. Ale po prostu jest obok. Jest i śpiewa swoją własną piosenkę po swojemu- i ma do tego prawo, takie samo, jak i my.

Jasne, znowu usłyszę krzywda jest nieunikniona. I temu jak zwykle przytaknę. Dlatego mówię o krzywdzeniu z premedytacją, takim, które wynika z naszej tępoty, naszego niestarania. Z oceniania tylko tego, co chcemy zobaczyć. Ze starania się, by usłyszeć jeno fałsz w wielkiej, złożonej melodii.

Bo mam wrażenie, że czasem, gdybyśmy tylko się wysilili, zobaczylibyśmy, że nie warto. Nie warto działać zgodnie z instynktem niszczącym to co innego od nas w naszym otoczeniu. Skoro mianujesz się człowiekiem, to możesz postarać się nim być- a nie tylko słuchać tego, co odziedziczyłeś po przodkach. To już nie są jaskrawo ubarwione węże. To są inni ludzie.

Możesz próbować coś zmienić, działać świadomie. Możesz poznać, zanim coś powiesz. Zanim odwrócisz się od kogoś plecami. Zanim doprowadzisz kogoś do płaczu. Wiesz, że ten płacz może skrzywdzić więcej osób?

Jak to pytała Katie Melua w swojej piosence „ czy to w porządku, jeśli czarny mężczyzna jest rasistą, skoro staje się taki przez rasizm białego człowieka?” . Jak dla mnie to też jedno z najważniejszych pytań w tym rozważaniu. Jedne rzeczy rodzą drugie. Może wielkie zło zaczyna się od małego ruchu...ale sami się lepiej nad nim zastanówcie.

W każdym razie- nie musisz być kolejnym szufladkowiczem, który przez to, co widzi na pierwszy rzut oka od razu kogoś skreśla. Możesz się chociaż postarać, prawda?

Istnieje jedno zdanie z „Zabić drozda”, które stało się dla mnie w pewien sposób święte. Odnosi się do wielu spraw w życiu, jest uniwersalne, ale odnosi się też do tej. Do pochopnego oceniania. Do pozorów.

„Nigdy naprawdę nie zrozumie się człowieka, dopóki nie spojrzy się na sprawy z jego punktu widzenia, dopóki nie wejdzie się w jego skórę, nie pochodzi się w jego skórze po świecie. „

Jak to? Nigdy bowiem nie wiesz, kim jest ten drugi człowiek. Nie będziesz odczuwał jak on. Każde czucie jest relatywne, to troszkę inna sprawa...ale póki nie nosisz cudzej skóry, jakie masz prawo oceniać? Czy jest taki ,siaki owaki? Zwłaszcza, oceniać tylko widząc czyjś prosty albo krzywy nos, ładną symetryczną buzię, brzydkie niemodne ubranie, czyjeś tatuaże, ogoloną głowę, dres?

Dopóki nie spróbujesz chociaż przez rozmowę, dotknięcie drugiej strony poznać jego płaszczyzny widzenia, tego kim jest, jak możesz go oceniać? Jak możesz go, mówiąc kolokwialnie, gnoić? Tak sobie ot, po prostu? Próbować wykorzystywać to, co sprawiają pozory? To staje się dla mnie nie do pomyślenia. Jak łatwo przez własną bezmyślność nieraz zabijamy drozdy. Co one nam uczyniły?

Bo widać to po wszystkich ludziach dookoła. Każdy z nas przez pozory chyba stał się chociaż raz zabitym drozdem. Każdy chociaż raz przez cudzą pochopną opinię miał chwilę załamania, smutku, złości. Chwilę czucia się bezsilnym albo zatrutym mentalnie. I w tym momencie, gdy to sobie przypomnisz, tak samo jak ja, zastanów się, czy też masz prawo rzucać kamień, mówić, że to inni tak robią. Ja wiem, że mam dużo na sumieniu. Dużo za dużo. Często przez nieuwagę, często przez premedytację nawet. Ale mogę teraz z tym chociaż próbować tego nie robić, prawda? Próbować dotrzymać obietnicy tego chłopca, który pokochał to, co robił Atticus. I

W każdym razie, nie ma ludzi bez winy, wszyscy tworzymy szufladki...ale nieraz można chociaż spróbować stanąć na cudzej werandzie i spojrzeć na to, jak wygląda jego świat. Trochę mniej lenistwa, trochę więcej empatii. To chyba nie takie trudne, prawda? Dlatego nie mówcie od razu ładnej dziewczynie, że jest pusta i łatwa. Nie podcinajcie jej skrzydeł, niech trochę zaufa światu. Nie śmiejcie się z tej otyłej za plecami, że na pewno całe dnie siedzi w fast foodzie i „wpierdala jak świnia”. Nie unoście znacząco brwi na widok dziewczyny, której nie stać na najmodniejsze buty. Nie mówicie do kogoś, kto jest ze wsi, że jest tępym wsiurem. Nie krzyczcie na widok każdego muzułmanina że jest terrorystą i nie mówcie, że każdy Rom kradnie.

W gruncie rzeczy, świat byłby bardzo przyjemnym miejscem, gdybyśmy się trochę bardziej wysilili i bylibyśmy milsi. Gdybyśmy po prostu chcieli zobaczyć dalej, wejść w progi domu, zamiast zatrzymać wzrok tylko na fasadzie. Tak, wiem, jestem utopistą. Ale nie zabierajcie mi tej wiary. Lubię wierzyć, że więcej takich Atticusów Finchów chodzi po świecie. I mam nadzieję, że na takich będę częściej trafiał. Też mam nieraz skrzydła wrażliwe na podcinanie. 

P.S. Jak ktoś odgadnie, przez jaką popularną w 2013 roku piosenkę zostałem zmiażdżony przez Najpiękniejszą Dziewczynę- stawiam piwo. Wino. Kawę. Co kto lubi XD Podpowiadam...śpiewa ją oczywiście kobieta. A ja na początku znałem ją z prześmiewki "interetów", w której użyty został Dean z Supernatural. Czas start XD