wolisz mleczną czy z orzechami? to bez różnicy, jeśli kupujesz tą, która ma na sobie krew- czyli o niewinnej czekoladzie i tym, że nie wolno odwracać wzroku gdybanie

-O, ty w domu?-ostatnio za często słyszę to pytanie. Chyba faktycznie, w ten weekend troszkę zaszalałem, biegając grać i śpiewać po parkach, jeżdżąc na seanse filmowe w opuszczonych szpitalach psychiatrycznych, tańcząc, śmiejąc się i nie śpiąc w domu i nie jedząc domowych obiadków w ogóle. Cóż poradzić, na wiosnę Króliki dostają nowego zastrzyku energii, nie mogą być zamknięte w 4 ścianach.

Postanowiłem jednak, że niedzielę spędzę już spokojniej. Z książką i stałą dolewką herbaty w kubku, nad partyjką szachów z dziadkiem i z opychaniem się najlepszymi ptysiami roboty mojej babci.

-Ano, ja w domu. Szok, co nie?

Siostra usiadła, dość ponuro, obok mnie, nie reagując na moje żartobliwe pytanie. Nie dziwi was, że znowu siedziałem z książką w kuchni, prawda? A na stole obok mnie leżała otwarta tabliczka czekolady, co też nie jest raczej niczym zaskakującym. I to czekolady nie byle jakiej, bo zdobycznej, szwajcarskiej, której zapasy jedna z ciotek przywiozła nam niedawno po konferencji naukowej na jakiś nudny temat w tymże kraju. Najlepsza czekolada, jaką jadłem w życiu!

Ida, która zazwyczaj by mi ją porwała, albo chociaż dołączyła do pałaszowania,spojrzała tym razem na nią z obrzydzeniem.

-Nigdy już więcej nie tknę tego świństwa.

Co jej? Struła się czekoladą czy jak?- zastanowiłem się, wpychając sobie kolejną kostkę do ust.

-Jezu, Królik, nie jedz tego!

Pluć czy nie? Może to jest tabliczka z serii, którą się struła? Ale było już za późno.

-Co ci, Iduś? Czemu mam nie jeść?

-Ta czekolada to narzędzie mordu!- wykrzyknęła ze zgrozą w głosie.

Że jak? Że co?

-Dobra, ja wiem, że cukier nie jest za zdrowy, ale na litość boską, otyłość, ba, nawet normalna waga mi nie grożą! Ani cukrzyce, ani nic póki co, więc co ty mi tu z mordem wyskakujesz, straszysz i w ogóle?

-Królik, ona nie zabija ciebie...ona zabija dzieci! Ona zabiera im przyszłość!

Zgłupiałem jeszcze bardziej. I okazało się, że moja młodsza siostra wcale nie bredzi jak w jakiejś malarycznej gorączce. Bynajmniej- i to chyba było najgorsze. Chciałbym, żeby bredziła.

Wczoraj wieczorem Idy, podobnie jak mnie, nie było w domu. Razem ze swoją dziewczyną wybrały się na jakąś imprezę, koncert reagge. Będąc tam, poznały jakiegoś kolesia, sympatycznego aktywistę społecznego ( tak go chyba można nazwać) w dreadach, no po prostu miłego faceta, z którym się im dobrze gadało. Dyskusja oczywiście nie mogła być o niczym, nie w takim gronie. Zeszło na temat...produkcji kakao. I to dzisiaj wszystko opowiedziała mi Ida, umartwiając się i nie mogąc patrzeć na czekoladę.

„Cały świat kocha czekoladę. Tylko w Ameryce, co roku wydaje się na nią 13 miliardów dolarów! Do wyprodukowania 1 funta (454 gramów) czekolady potrzeba 400 owoców kakaowca. Produkcja czekolady to globalny przemysł przynoszący wielomiliardowe zyski. Niestety, prawie dziesięć lat po tym, jak najważniejsze firmy z tej branży podpisały umowę, w ramach której zobowiązały się skończyć z przymusową pracą dzieci, nadal nie poczyniono w tej sprawie żadnych poważnych kroków.

Ponad 40% światowych dostaw kakao pochodzi z terytorium Wybrzeża Kości Słoniowej w Zachodniej Afryce. Przedstawiciele ONZ szacują, że na znajdujących się w tym regionie plantacjach pracuje ok. 15 tysięcy dzieci. Najmłodsi pracownicy mają nierzadko zaledwie osiem lat. Wielu z nich pochodzi z sąsiednich państw: Mali, Burkina Faso i Ghany. Są przewożeni przez granicę, a następnie zmuszani do pracy. Opowieść rozpoczyna się tym, co jest bliskie każdemu z nas, powszechnie dostępne i kojarzone bardzo pozytywnie. Każdy lubi czekoladę i każdy ją kupuję. Odkrycie, że w ten sposób wspieramy handel ludźmi, pozwala uświadomić sobie jak powszechny jest to proceder. Być może następnym razem zastanowimy się, sięgając w sklepie po tabliczkę mlecznej z orzechami”

To opis filmu , „Czekolada- gorzka prawda”* który pokazała mi Ida po wstępnej dyskusji. Poczytałem potem o tym na stronach organizacji UNICEF, FAIR TRADE....

Sam o tym wszystkim spojrzałem na tą tabliczkę ze Szwajcarii z obrzydzeniem. Chyba moja siostra wymyśliła właśnie niektórym osobom sposób, żeby schudnąć przez ograniczenie spożywania kolejnych tabliczek.

Niby nic..sru, pomińmy już wycinanie lasów deszczowych, ekologię, niszczenie środowiska, które uprawa kakao powoduje. Wypas krów robi to samo. Nie będę znowu o tym gadał, bo wyjdę na eko-świra. Ale ja w tej tabliczce czekolady naprawdę przez chwilę zobaczyłem krew. Nazwijcie mnie może przesadzającym wariatem, bo co robi niewinna czekolada?

Ano tyle, że żebym ja mógł sobie podnieść poziom endorfin, żeby mógł zaspokoić zachciankę, być może jakieś dziecko zginęło. Pewnie jakiś chłopiec w wieku kilku lat został porwany, zabrany od matki i wywieziony na plantację. Zabrano mu możliwość jakiegokolwiek startu życiowego i tak trudnego na tym kontynencie. Zabrano mu jego życie. Możliwość edukacji. Zmuszono do pracy. Rzecz nie do pomyślenia na naszym podwórku. Ale Afryka jest daleko, bogowie, kto by się przejmował...

Zebrało mi się na mdłości. Naprawdę, zrobiło mi się niedobrze.

Tak, powiedzcie, że jestem niepoważny znowu. Że nie warto się przejmować, że mamy na swoim podwórku wystarczająco dużo problemów. Rodzice niepełnosprawnych dzieci nie mają za co przeżyć i ich leczyć, inne dzieci nie mają na obiad, mamy problem z Ukrainą, która dla wielu i tak jest za daleko...ale tam gdzieś te dzieci są porywane czy też zmuszane do niewolniczej pracy, wyzyskuje się ludzi, a ja wpierdalam sobie spokojnie, z czystym sumieniem ( mówiłem, że sumienie jest czyste tylko wtedy, gdy jest nieużywane?) owoc ich niewolniczej pracy. Dzieło ich łez, rąk. Może przesadziłem z reakcją.

Wiem, że nie zbawię świata. Wiem to doskonale, że nie ja. Chociaż święcie wierzę, że są ludzie, którzy potrafią zmienić bieg historii. Martin Luter King. Mahatma Gandhi. Wielu, naprawdę wielu. Ale już kiedyś napisałem o tym, jak bardzo jesteśmy dla siebie nikim.

„Może nie zauważamy, jak wielki wpływ mają na nas zdarzenia na świecie. Nie obchodzi nas malaria w Afryce, niedobór służby zdrowia na Papui Nowej Gwinei, kolejne trzęsienie ziemi w Japonii. Przejmujemy się tym na chwilę, pot krew i łzy w telewizji. Dobra pożywka dla nas. Lubimy karmić się cudzym nieszczęściem w zaciszu własnego domku. Ocieramy łzy współczując małym czarnym głodnym buziom w Sudanie, a tak naprawdę zaraz wracamy do swoich spraw. I nie ma w tym nic złego, masz swój wszechświat. Swój ogród a kwiaty tamtych dzieci są bardzo daleko. Może i się znamy. Ja, ty i wszyscy przyjaciele naszych przyjaciół jakoś nas łączą. Ale za daleko. Mam swoje problemy i nie będę udawać, że jest inaczej. Jestem egoistą. I dobrze, egoizm pozwala mi przetrwać. Pozwolił na rozwój twojej cywilizacji. Ale przecież łzy wypada uronić, współodczuwać gdy przez chwilę buzia mignie na ekranie. Powiedzieć to okropne, że tam się zabijają! Nienawidzę tej hipokryzji. We mnie, w tobie, we wszystkich których znamy. Koisz swoje narzucane społecznie sumienie? Bo inaczej nie wypada? Uświadom sobie, że ta łza nic nie znaczy. Dla całych 7 miliardów. Nawet dla ciebie. No, przepraszam. Ty koisz swoje społeczne ego. Udajesz. Po co?

To nie ironia. Masz swój świat i zrozumiałe, że się nie przejmujesz. Jak ja i większość, którą znamy. (…).
Mniejsza o mnie. Jest przecież 7 miliardów ludzi. O całe 4 miliardów za dużo, żeby ziemia mogła realnie nas wykarmić. Żeby starczyło zasobów. Dla mnie, dla ciebie i może dla wszystkich, których znamy. Jak to rozwiązać? Może wojna. Okropnie prawi ten Indie, bredzi! Zagłada 4 miliardów?! Co on mówi, okropieństwo! Bestia.
Sami się prędzej czy później powybijamy. Myszy na małej przestrzeni też są wobec siebie agresywne. Stara, od dawien znana mentalność świnki morskiej. Gdy nie starcza jedzenia, walczy się o nie. Czy już nie walczymy? Trochę nieczystymi metodami ale…ponoć cel uświęca środki, jeśli chcesz przetrwać. Ja, ty i wszyscy których znamy. Chcesz przeżyć, prawda? Nie jesteś uszkodzonym altruistą. W ciepłym domku, gdy teraz czytasz te słowa na monitorze.
Płaczesz nad umierającym murzynkiem w telewizji, załamujesz ręce nad cudzą tragedią. Łzy hipokryzji ukrywające twoje przetrwanie.
Jak to? Przecież naprawdę im współczuję!
Nie mówię że nie, mój drogi. Ale nie widzisz, nie zdajesz sobie chyba sprawy.
Z czego do cholery nie zdaję sobie sprawy?!
Podczas gdy ty masz swoje problemy, czasem z pensją i kupnem kolejnych spodni, gdy pijesz kolejną kawę, masz złamane serce oni umierając dają ci możliwość posiadania twoich problemów.
Jest 7 miliardów ludzi. Ile to zer? Ile zer umiera, żebyś ty zjadł obiad?
Nie starczy ziemniaczków i kotleta dla wszystkich, przykro mi. A ty masz jeszcze dokładkę!
Mówi się, że Afrykę można uratować. Gdyby sprzedać całe złoto Watykanu mogliby kupić jedzenie. Ale my mamy interes w biedzie Afryki. W konfliktach między plemionami, wszystkich religijnych i etnicznych burdach, mamy interes w dzieciach umierających na odrę, która u nas jest prawie niewykrywalna przez szczepienia, mamy interes w ludziach umierających w Indiach przez brudy z Gangesu, mamy interes w malarii, AIDS, mamy interes w biedzie dzieci w Bangladeszu, mamy interes w dzieciach sprzedawanych na ulicach Sao Paolo. Nikt nie uratuje Afryki, bo sam musiałby sobie od ust odjąć.
Piekielne rządy! Na co to całe ONZ, WHO, UNICEF, skoro nic nie robią! Walczą o pieniądze. Ale przecież teraz pieniędzy nie mają rządy…mniejsza o politykę, choć do niej wszystko się sprowadza. Bo kryzysie ci, co byli bogaci stali się jeszcze bogatsi, ci, co byli biedni- jeszcze biedniejsi. Prosta polityka. Jeśli będzie mniej ,ci, co mają zapewnią sobie dostatecznie dużo dóbr, bo przedtem mieli władzę. Ale skoro mniej, trzeba komuś zabrać ..i mamy biedniejszych. Wiecie, że nasze w miarę stabilne choć spadające po kryzysie europejskie PKB sprawiło spadek na każdy nasz 1 % około 10% w krajach biednych?
No tak. Ty masz pracę dlatego, że inny umiera z głodu.
Płaczesz nad murzyniątkiem umierającym na rękach matki czy Polinezyjczykiem umierającym na malarię. Płacz a potem przypomnij sobie, że dzięki ich biedzie ty żyjesz w dostatku i możesz narzekać na kolejki w służbie zdrowia podczas gdy oni nawet nie mają szpitali.
I ci z uszkodzonymi genami, altruiści, walczą. Ale ile wywalczą, skoro przecież i tak dla wszystkich nie starczy? Skoro korporacja pana X i rząd państwa Y ma interes w tym, żeby umierali. Skoro maja surowce, które można odebrać im za bezcen, jeśli da się mi broń i wyrżną się nawzajem. Przecież Rosja i USA wcale nie sprzedają broni do Afryki, co wy mówicie, Chiny- a skądże! Przecież rządy zachodnie nie wspierają dyktatorów! Nie wspierają, jak przestanie im się opłacać, trzeba dodać. Przecież twoje nowe buty wcale nie są uszyte przez czyjś głód.
Możesz narzekać na rządy i płakać nad ich losem. Ale kim jesteś, jeśli tylko mówisz? Kimś takim jak ja. Egoistą który ma swój świat. I bardzo dobrze. Masz do niego prawo. Ja, ty, wszyscy których znamy, powiązani z nami milionem nici. Jeden wpływa na drugiego i masz prawo mieć swój świat. Szkoda, że zapominasz, że wszyscy się znamy. Nie jestem w tym lepszy.
Przynajmniej postaraj się nie wyrzucać jedzenia. To nic nie zmieni ale…zmiany ponoć trzeba zacząć od swojego świata. Mniejsza o jedzenie. 4 miliardy nadwyżki.
Miej swój świat ale nie zapominaj, że twój świat wpływa na ten głodujący, jesz za ich śmierć. 4 miliardy nadwyżki. Mnie, ciebie i wszystkich których znamy. Nie zapominaj, że twoje łzy bo widzisz coś w mediach, które na tragedii zarobią jeszcze więcej niż ty, są hipokryzją.
Nie zapominaj, że zmiany zaczynają się od jednej osoby.
Trzepot skrzydeł motyla wywołuje tornado na drugiej stronie globu.
Więc nie mów mi, że twój świat jest wyłączony, ciebie to nie dotyczy. Mam swój świat i swoje problemy. Szkoda, że oślepłeś także.



Nawet tu. Nie patrzysz na Afrykę, Azję, są daleko. Nie patrzysz nawet na swoje podwórko.
Ty, ja i wszyscy których znamy. 7 miliardów ludzi. Ile w tym zer?”



Ile w tym zer nadal dla mnie? Niezliczenie wiele. Powstrzymałem więc odruch wymiotny zwykłą racjonalizacją. Nie znoszę swoich emocjonalnych reakcji w pierwszym odruchu. Ale jeśli sądzicie, że zacząłem dalej jeść tą cholerną, niewolniczą czekoladę, to jesteście w wielkim błędzie.
Bo widzicie, wiem, że nie mogę zrobić wiele. Wiem, że jestem w tym świecie niczym. Nie noszę nowego rodzaju munduru, czyli korporacyjnego garnituru. Nie trzymam ręki na miliardach dolarów. Ale może kiedyś pojadę do Afryki budować studnię i chociaż zginie to w tym morzu nędzy...będzie jakąś kroplą.
Bo widzicie, mimo wszystko, mimo tych zer, nie będę udawał. Nie będę płakał nad murzynkami w telewizji, bo to niepoważna hipokryzja- ale nie będę odwracał oczu i zrobię tyle chociaż, ile mogę. Świat zaczyna się zmieniać do siebie samego.
A może kiedyś zdecyduję się na więcej, bo obrzydnie mi już do końca nasze ugłaskane społeczeństwo, które nie potrafi radzić sobie z problemami swojej ślepoty i fanatyzmu nawet na własnych włościach. Problemów osób chorych, pomijanych, osób żyjących w nędzy.



Może jestem nikim, ale uważam, że ślepota na rzecz spokoju najbardziej brudzi sumienie. Znowu. Niewiedza o wyzysku czy cudzym cierpieniu nie usprawiedliwia, małe możliwości nie są wymówką. I ja za swoją niewiedzę się kajam i szukam jakichś możliwości, jakichkolwiek. Inaczej nie potrafię, z czymkolwiek, co mnie dotknie. Jestem może świrem, bzikiem, ale żyję w zgodzie z sobą.
Więc od dzisiaj postanawiam solennie, będę w końcu uważał na to, co kupuję. I wiem, według was nic to nie zmieni, bo wielu ludzi będzie wpierdalało sobie dalej tą „krwawą czekoladę”, piło niewolniczą kawę. Ale ja spróbuję chociaż w swoim życiu coś ograniczyć. Bo wygoda nie jest najważniejsza.

Pomyślcie, co by było, gdyby wszyscy nagle pomyśleli jak ja? Nie można wierzyć w utopię..ale można chociaż pragnąć zmian i nie siedzieć tylko na dupie. Wiecie, ona od tego się strasznie płaszczy. Tak samo jak płaskie bywa nasze spojrzenie. Jedno idzie w parze z drugim. 

A jeśli ktoś chce naprawdę więcej dowiedzieć się o swojej ukochanej przekąsce, polecam film. I to nie wcale ten z uroczą Juliette Binoche. Może warto poświęcić tą niecałą godzinę życia?

Czekolada- gorzka prawda