"Tylko martwi ujrzeli koniec wojny"- Platon

To pewnie przez tą medialną panikę, przez to, co dzieje się tuż obok. Nagle wszystko jest namacalne, bo coś stało się bliższe. Zapominamy, że to przecież cały czas toczy się na świecie. Dla dziecka z Syrii Ukraina ma mniejsze znaczenie.

Może dlatego, że nasłuchałem się tu i ówdzie.

Śniła mi się nowa wojna. Śnił mi się nowy porządek, ona, zazwyczaj taka niepozorna, jako kapłanka ociekająca krwią. Przywódczyni nowego ładu. Nowy porządek nie był niczym pięknym. Wręcz przeciwnie, jako nowi ludzie, jako ci, którzy przetrwali, powtórzyliśmy to, co zawsze. Władza, dyktatury, mamienie nową religią. Wszystko to samo. Przecież jako ludzie nie uczymy się na błędach. Nigdy. Nawet w swoim życiu tego nie potrafimy...więc przekłada się to na całą cywilizację. Cywilizacja to choroba świata, wiecie?

A ja nieraz wyobrażam sobie koniec świata. Nie, nie świata, nie bądźmy egocentrykami, nie stawiajmy siebie na piedestale, świat jako taki, nie mówię o planecie, kosmosie, ten świat- jest wieczny. Nieraz wyobrażam sobie zatem koniec tego ładu, pseudoporzadku, jaki tworzymy. Koniec "wspaniałej cywilizacji". Nawet nie zdajemy sobie sprawy, ile takich końców było "przed nami". Czy zawsze musimy dążyć do destrukcji?

Zawsze gdy w snach, wyobraźni, widzimy apokalipsę tego porządku, a raczej usystematyzowanego częściowo chaosu, jaki stworzyliśmy, zakładamy, że to my przeżyjemy. Jakie mamy podstawy, by tak sądzić? Może pierwsi będziemy ofiarami swojego świata. Ale jednak chcemy przetrwać. Większość z nas chce żyć, a to takie absurdalne w połączeni z destruktywnością naszej cywilizacji. A może to wcale nie jest absurdem, może to wszystko jest uporządkowane, nasza agresja, nasza mentalna nekrofilia jak to zwał pan Fromm, skoro wszyscy chcemy żyć, przecież wszyscy nie możemy przetrwać. Byłoby nas za dużo. Zimna logika.

Może to wszystko to tylko regulacja. Może nasza bestia, nasze wojny są tylko mechanizmem czegoś większego, to taka zabawka w rękach jakiegoś kosmicznego prawidła, wielkiego demiurga?

Ale śnił mi się nowy porządek. Może to za dużo książek i filmów, paniki ludzi obok, gdy ja zachowuję jakiś dziwny spokój, za dużo wcześniejszych snów o wojnach, za dużo snów przyjaciółki o wojnach i śmierci, które przelewa we mnie, gdy budzi się przerażona i musi do kogoś zadzwonić, a tym kimś jestem ja. Bo ja prawie nigdy nie śpię. Na mnie w nocy można liczyć.

Ale to swoich snów się boję, dlatego tak często kłamię, że nic mi się nie śniło, że śnić nie potrafię. Ale to swoich snów się boję, bo od kiedy się zdarzają, te bardziej prozaiczne zawsze się sprawdzały. O patrz, ten chłopiec na ulicy zaraz się przewróci. Przewrócił się, stłukł kolano. Skąd wiedziałeś, Kordian? Przyśniło mi się. Klatka po klatce. Sytuacja po sytuacji. Więc tak, boję się tych swoich snów, bo nawet gdy je opowiem, zdystansuję się do nich, nadal to są sny o końcu świata, pełne zawiłych symboli, które tylko ja umiem rozpoznać.

Czy te też się sprawdzą? Nie ma tam nic nadzwyczajnego. Tylko ludzie i ich naturalny strach, ich agresja i nienawiść. To wszystko ma i tak miejsce tu i teraz, tylko w tych moich snach było wyraźniejsze. Jest nadal. Ostre jak rzeczywiste kolory ognia.

Więc śnił mi się nowy porządek, a może nowy chaos. Odnalazłaś mnie po wojnie i rządziłaś nimi, a raczej byłaś ich marionetką. A ja nie pasowałem. W żadnym porządku pasować nie umiem jak widać. Znowu chcieli mnie spalić. Więc czy tak będzie? Czy nie będę pasować do żadnego porządku, a może chaosu, skoro ani ten nie jest moim, ani ten, który przyjdzie, mnie nie zaakceptuje?

Na stos. Zawsze. Wiecznie.

A więc śniłem o końcu i początku, bo każdy koniec jest i początkiem, tylko że wtedy, gdy zamykamy oczy nie pamiętamy o tym, że możemy je otworzyć. Jesteśmy zagubieni sami w sobie. Dążymy do końców, niezliczonych przepaści, nie zdając sobie z tego sprawy. Coraz bardziej, destruktywnie. Miał pan rację panie Fromm, (kocham pana słowa, proszę pana!) człowiek jest mentalnym nekrofilem. Pan też miał rację panie Freud, thanatos i eros, to one nami sterują. Zawsze widzisz siebie żywym po wojnie, apokalipsie w swojej głowie, chyba że coś w tobie jest uszkodzone. Ale...tak bardzo żywy w śmierci? Czy o to chodziło? Czy do tego mam wszystko sprowadzić, panowie? Szkoda, że nie mogę z wami o tym porozmawiać nad kawą albo wódką, może byście mi to wyjaśnili. Jeśli- ktokolwiek umiałby mi to wyjaśnić.

Czemu tyle w nas sprzeczności, czemu biofilia musi się ścierać z nekrofilem w nas? Wieczna wojna? O tak, od zawsze. Wieczna wojna...w człowieku.

Bez wojny nie umiemy żyć. Wojny w nas, a z nich wypływają wojny na zewnątrz, wojny, którą sterują interesy, wojny, do której pchnie nas żądza i paradoksalnie-żądza życia.

A więc widziałem w śnie nowy ład. Nowy porządek po zburzeniu starego. I powiem wam, że niczym on się nie różnił. Człowiek niczego się nie uczy. Zawsze chce, pragnie przez co jest nieszczęśliwy, gdy pragnie za bardzo, jak mówił pan Schopenhauer. Zawsze jest bestią. Jest władzą, dominacją i dążeniem do niej. Zawsze jest tylko głupim zwierzęciem, które chce, chce, chce.

Chce żyć. Ale żyć nie umie.

Żyć nie potrafi tak jak zwierzę, bo skaził się swoją „mądrością”, zabił prawdziwe instynkty, zastępując je nowymi żądzami.

"Jedyne w swoim rodzaju zjawisko towarzyszy człowiekowi, że może on być napędzany popędami mordowania i męczenia i że może przy tym odczuwać przyjemność. Człowiek jest jedyną istotą żyjącą, która może stać się mordercą i niszczycielem własnego gatunku, bez wyciągania z tego biologicznej czy ekonomicznej korzyści".

Jak już mówiłem setkom ludzi, nie miłość i rozumowanie różni nas od zwierząt. Zwierzęta kochają i rozumieją więcej, na swój zwierzęcy sposób. Chcecie, zaprzeczajcie, Veto, Veto!

Różni nas bestia, której inne gatunki w sobie nie mają. I może dlatego, że byłem już bardziej nekrofilem niż biofilem, może dlatego, że czuję zniszczenie i bestię w sobie w sposób świadomy, może przez to przeczuwam koniec.

Co więcej- w jakiś absurdalny sposób wyczekuję końca. Wyczuwają go moje sny. Napawam się własnym strachem, bo strach wiecznie jako siłę widzę. Napawam się zapachem końca w ludzkiej agresji, napawam się zapachem upadającej cywilizacji, gdy o poranku rozchylam chciwie nozdrza. Nie węszę życia, bo mam je w sobie. Węszę koniec, bo ten jest dla mnie nieznany, a przez to ekscytujący. Przerażenie zawsze mnie ekscytowało, koniec ma zawsze w sobie coś pociągającego, coś, czego chcemy doświadczyć. Może to wrodzony bunt, może to ta nekrofilia. A może to moja biofilia, która chce nowego porządku, którym się łudzimy, bo i tak nic nie zmieni? Ale ja mimo wszystko łudzę się lepszego, pomimo snów o nowym ładzie.

Może to dlatego, że powiem okrutnie, jak to pisali futuryści, wojna napędza świat? Jeśli się zdystansujesz, jeśli pominiesz cierpienie ( nie mówię że tak w ogóle można robić. To jeno gdybanie filozoficzne, czujecie różnicę, prawda?) Ale jeśli się zdystansujesz...to prawda. Wojna indukuje postęp, pierwsza wojna światowa zapędziła kobiety do fabryk i tym samym dała im prawa obywatelskie, druga wprowadziła penicylinę i utorowała drogę medycynie w wielu jej gałęziach ( choć nie będziemy nigdy za to panu dziękować, doktorze Mengele), wojna iracka tworzyła egzoszkielety i sztuczne oczy, które może kiedyś będą ratować ludzką sprawność. Wojna to cierpienie, ból, śmierć. O tym nie powinniśmy nigdy zapominać. Ale wojna to też postęp i zyski. Przegrani, wygrani. Wszyscy przegrywamy w wojnie. Prawda. Człowiek, jednostka, taka jak ja, zawsze przegra, cierpi. Ale cywilizacja z biegiem czasu wygrywa.

I wcale to nie jest paradoksem. I to wcale nie jest absurdem.

Czy wiesz, że zwierzęta też mają wojenne czystki, które powodują zysk dla ich małego imperium? Dla ich cywilizacji? Zysk czysto biologiczny? Choćby mrówki. Ale..nie o mrówczych wojnach miało tutaj być.

Niby nikt nie chce wojny, a wszyscy do niej dążą. Wszyscy się ekscytują ilością zabitych nieopodal nas. Wszyscy przyklejają nocy do odbiorników i łykają to jak młode pelikany...tylko przez strach czy też przez bestię w środku, którą trzeba karmić?

Może wszyscy podświadomie, gdy mają okazję dążą do pewnego końca starego ładu. Może nie tylko o korzyści tu chodzi? Chcemy czegoś nowego? Albo-chcemy krwi? Jak każde zwierzę, chcemy krwi?

„…wyjące auto … jest piękniejsze niż Nike z Samotraki… chcemy sławić wojnę – tę jedyną higienę świata – militaryzm, patriotyzm, zniszczenie anarchistów, piękne idee, dla których warto umrzeć i pogardę dla kobiet”. - Jak pisał Marinetti.

Może lubimy się łudzić a może po prostu lubimy zabijać. W krzyku górnolotnych idei, które nic nie znaczą w obliczu czyjejś śmierci. Końca prywatnego świata.

Powiedzcie, że gadam bzdury.

Ja nadal wierzę w człowieka, nadal liczę na to, że może wybrać, pomimo tego, że z urodzenia nie jest ani dobry, ani zły. Chcę wierzyć. Chcę wierzyć, bo może chcę ocalić też siebie. Jak zawsze, jestem wielkim egoistą.

Ale gdy tak rozejrzycie się dookoła, czy nie każdy z nas dąży do małej destrukcji? Na pewno kogoś nienawidzisz. Na pewno masz w sobie bestię, jaką i ja mam. Na pewno masz wojnę w sobie. Tylko drzemie.

Czy mogę cię prosić, żebyś ją zaakceptował- bo nigdy jej z siebie nie usuniesz, musisz ją ugłaskać- ale czy mogę się prosić, byś wybrał inaczej? Czy mogę poprosić, żebyś chociaż rozważył to, by przestać nienawidzić?

A tak w ogóle może paradoksalnie-to w wojnie najbardziej widać życie? Skoro nie umiemy żyć w dobrobycie, na skraju, w czasach pokoju- może nauczymy się żyć w śmierci? Skoro tu nosimy w sobie wielki ból, czym będzie ten ból w obliczu jeszcze większego? Może dopiero jak ryba wyciągnięta z wody, poczujemy, jak bardzo chcemy tam wrócić z powrotem?

Nie życzę nam tego nigdy. Ale pomyślmy o tym tylko, dobrze?

„Słońce przytuli nas do swych rąk

I spójrz: ziemia ciężka od krwi

znowu urodzi nam zboża łan

złoty kurz.

Przyjmą kobiety nas pod swój dach

I spójrz:będą śmiać się przez łzy

Znowu do tańca ktoś zagra nam

Może już

za dzień, za dwa

za noc, za trzy

choć nie dziś

Chleby upieką się w piecach nam

I spójrz, tam gdzie tylko był dym

Kwiatem zabliźni się wojny ślad

barwą róż”

A może jednak można wierzyć w człowieka. Bo chociaż burzy, potrafi też budować.

Jeśli za dużo w tym chaosu, nie można się dziwić. Bo gdy pisze się o 5 nad ranem, a potem myśli nad tym, myśli, to chaos musi się wkraść. Jeśli spać przez sny nie można. 

P.S. Jeśli kogoś interesują pojęcia nekrofilii, biofilii w człowieku, wszelkie teorie o noszeniu w sobie pewnego rodzaju bestii, to szczerze polecam „Anatomię ludzkiej destrukcyjności” pana Ericha Fromma właśnie. Swojego czasu dla mnie była to pewna „biblia” z której wywiodłem inne dziwaczne teorie. W każdym razie, znać warto- tak samo jak inne dzieła Fromma.