Dziś nie marzę o pustynnej róży. Marzę o deszczu, który wypłucze nam z oczu szkła, przez które widzimy świat pełen nierówności.

Wczorajszego wieczora trafiłem do baru Fredsa, o którym już kiedyś pisałem przy okazji naszego projektu „Love letters”.Nie pójść nie wypadało tym razem, ale też i nawet nie o to szło. Chciało się tam pójść, bo koncert grał jeden z moich bardzo dawno nie widzianych znajomych, Jasir.

Jasir jest z pochodzenia Libańczykiem urodzonym w Berlinie. W połowie wychowywał się w Niemczech, w połowie w kraju jego rodziców, dlatego od zawsze żył na styku kultur. Poznaliśmy się ładny szmat czasu temu podczas pewnych warsztatów artystycznych w jego rodzinnym mieście.

Pod Berlinem znajduje się bowiem pewien „ośrodek” zajmujący się integracją społeczną. I tak podczas warsztatów filmowych, muzycznych, aktorskich, malarskich etc. obala się choćby polsko-niemieckie stereotypy, integruje się młodzież pochodzącą z Izraela z młodzieżą niemiecką, pokazuje się młodzieży niemieckiej i polskiej że nie każdy wierzący w Allaha to terrorysta...długo by opowiadać, w każdym razie w miejscu tym działy się zawsze bardzo pozytywne i kreatywne rzeczy, a ja miałem szczęście przez kształcenie muzyczne i to że mam blisko do Berlina w paru projektach uczestniczyć. Jako integrowany, a potem jako integrujący. Cudowne wspomnienia stamtąd przywiozłem i wiele ważnych kontaktów, bo często pracowali tam wspaniali ludzie, tacy też jak Jasir.

W każdym razie Jasir wczoraj miał kameralny koncert ze swoim zespołem u Fredsa w barze. Co śmieszne, wiedziałem że mój berliński znajomy ma grać w naszym mieście, ale dopiero parę dni temu dowiedziałem się, że gra u mojego innego znajomego. Świat jest bardzo mały, nie sądzicie? Czasem mam wrażenie że tak mały, że to zobowiązuje chyba do jakiejś nienawiści. Ale o tym później

Muzyka, jaką grają Jasir z zespołem może być określona chyba jako etniczna w dużej mierze. Pachnąca pustynią, rozgrzanym pisakiem i słonym ale błękitnym morzem.

Parę lat temu, kiedy ostatni raz byliśmy ze sobą na warsztatach, żartowaliśmy, że powinniśmy kiedyś wystąpić razem na scenie tak na poważnie, jakiejś prawdziwej scenie, a nie warsztatowej tylko. I pomimo tego, że ja byłem parę razy u Jasira, on u mnie w Poznaniu kilka i poznawał nasz kraj, nigdy do tego nie doszło.

Oczywiście, jako że nie znam arabskiego ni w ząb ( a tego jeżyka używa Jasir w swojej muzyce) śmiałem się wtedy, te kilka lat temu, że ja to mogę mu na skrzypcach przygrywać, a tak to tylko jedną piosenkę mógłbym z nim zaśpiewać, żeby mu image'u scenicznego nie popsuć. Taki nasz wspólny żart, którego nie pamiętałem ani troszkę z tych warsztatów- bo tam to razem właśnie śpiewaliśmy.

Ale Jasir nie puścił tego w niepamięć...dlatego stała się rzecz, której nienawidzę.

Tak więc znajomy mój, jedyny w swoim rodzaju, ze sceny powiedział, że w tym mieście mieszka jego przyjaciel który nauczył go dużo o tym pięknym kraju ( piękny kraj? Chyba tylko ktoś o takim sercu jak Jasir może się nim nieraz zachwycać w taki sposób!) i chce, żeby zaśpiewał z nim piosenkę. No to już wiedziałem, że jestem stracony, wciągnięty na scenę ( bo odmówić nie można przecież, nigdy! ) i musiałem szybko przypomnieć sobie w głowie tekst.

Niechętnie bo niechętnie, bo nie lubię takiego zaskoczenia, mimo wszystko ze śmiechem wszedłem na tą scenę i jakoś to wyszło. Może dlatego, że w samym barze u Fredsa zawsze panuje luźna, sympatyczna atmosfera, może dlatego, że ta piosenka sama niesie, może dlatego, że już to razem ileś tam lat temu w zabawie śpiewaliśmy. Kocham „Desert rose”, bo o ten kawałek chodziło-i zawsze czuję ten rozpalony piasek uderzający w twarz, zawsze śpiewając to czuję pragnienie o pustynnej róży. Zawsze gdy to słyszę myślę o kolejnej podróży i poszukiwaniu. Może dlatego, że ten kawałek łączy różne style i kultury, tak troszkę?

W każdym razie nie dałem plamy, bawiliśmy się na tej scenie u Fredsa jak za dawnych czasów. Muzyka łączy ludzi, prawda? O tym już zresztą pisałem.

Po koncercie Jasir nie „zawinął od razu kity” jak to mawiają.. Chciał jeszcze zostać, pogadać. Zgłodnieliśmy oboje, dlatego wybraliśmy się do innej jeszcze knajpy na chwilę, żeby zamówić coś treściwszego do jedzenia niż to, co w ofercie tego wieczoru miał u siebie Freds. I wtedy się zaczęło. Tak uroczy wieczór prysnął jak baka mydlana. Wystarczyło wyjść na ulicę, zmienić lokal na taki, gdzie Jasir nie jest znany jako muzyk, artysta. I od razu usłyszało się wyzwiska typu „ciapaty” i widziało się nieprzyjemne spojrzenia. Spojrzenia, które bardziej mnie bolały, bo Jasir nie do końca zdawał sobie z nich sprawę albo udawał, że wszystko w porządku, bo i tak nie rozumie ni w ząb polskiego i nie chce burdy robić. Jedna nieprzyjemna sytuacja w innej knajpie i wszystko popsute.

Żółć podbiega do ust, smutek i pytanie „dlaczego tak musi być, że jeden gryzie drugiego nawet go nie znając?” jak zwykle nasuwa się boleśnie. „Ciapatych nie obsługujemy”. Co to, 3 Rzesza i nie obsługujemy Żydów? Właśnie tak? Osobne przedziały w tramwajach, bydlęce wagony?

Nic nie dotyka mnie, nie boli tak jak nietolerancja. A spotykam się z nią bardzo często. I już nie w stosunku do gejów i lesbijek na ulicy, nawet moja siostra, mająca tą „odmienną orientację” zauważyła, że coraz rzadziej spotyka się z brzydkimi określeniami gdy idzie ze swoją kolejną dziewczyną za rękę na ulicę. Ponoć Poznań to jedno z bardziej tolerancyjnych miast jeśli chodzi o homoseksualizm...czego nie można powiedzieć o tolerancji wobec ludzi pochodzących z Bliskiego Wschodu. Nie napiszę „Arabów”, bo moja bliska przyjaciółka, Deniz, mająca część swoich korzeni i mieszkająca wiele lat w Turcji uświadomiła mnie, że nie każdy muzułmanin czy człowiek pochodzący z tego rejony geograficznego to Arab. A my mówimy tak zwyczajowo, nie zastanawiając się. Wiecie, to tak jakby każdego z Europy nazywać, dajmy na to, Niemcem. Fajnie? Jak ktoś ma swoją tożsamość narodową,z której jest dumny, to już mniej, prawda? I to już daje do myślenia. Jak mało wiemy a jak bardzo posługujemy się stereotypami. Z niewiedzy rodzi się strach. Ze strachu nienawiść. Odwieczne błędne koło.

(W ogóle Poznań ponoć i pod względem etnicznym, narodowościowym etc. jest jednym z najbardziej tolerancyjnych miejsc w Polsce jak mówią statystyki i sami obcokrajowcy...więc zaczynam się zastawiać, czy one tak bardzo kłamią, czy gdzie indziej jest jeszcze gorzej w naszym kraju? Ale nie o tym miałem.)

Może ktoś się oburzy, ale mam wrażenie, że ludzie mający te ciemniejsze oczy i semickie rysy, wierzący w Allaha są „nowymi Żydami”. Powiecie, że zwariowałem? Historia kocha zataczać krąg. O ile jeszcze człowiek może nauczyć się na swoich błędach, o tyle ludzkość już nie potrafi. Nieraz słyszałem już o „pogromie arabusów”, rzezi i tak dalej. O namawianiu do tego, nie tylko w naszym kraju. Takie same nastroje panowały przed stworzeniem 3 Rzeszy i pomysłami Hitlera, wiecie? Hitler tylko jako pierwszy wprowadził je w życie, ale samą ideę holocaustu jako takiego wymyślili Francuzi do spółki z Amerykanami o czym się nie mówi, bo nie wypada. A pogromy Żydów były dużo wcześniej przed ideą nadczłowieka. Bo robili macę z dziecięcej krwi. Tak jak teraz każdy Muzułmanin podkłada bomby. I porywa żony.

(Serio? Mama Deniz, mojej przyjaciółki w połowie Truczynki, nie została jakoś porwana i mężowi który praktykuje surowo Ramadan nie przeszkadza jej ateizm)

Fakt, że strach wobec inności to instynkt pierwotny, fakt, że mechanizm pogromu jest stary jak świat i działa też u zwierząt...ale o ile mogę się zgodzić z tym, że to ma uzasadnienie, o tyle nie umiem tego przyjąć osobiście. Może ten instynkt zatraciłem akurat. Może jestem uszkodzony pod tym jednym względem.

Nie będę się rozwodził nad historią jednak, nad mechanizmami działania społeczeństw, kto chce, pewną analogię choćby z sytuacją Żydów przed II wojną światową dostrzeże. I szczerze polecam tutaj książkę Umberto Eco „Cmentarz w Pradze” choć o Muzułmanach nie ma tam ani słowa. Ale bystry człowiek zauważy, ze zachowujemy się tak samo...już mniejsza o to chyba.

Jasne, nie powiem, że problemu z kulturą islamu nie ma. Mamy w Europie wielu ludzi po prostu niedostosowanych, niewyedukowanych, głośno krzyczących fanatyków. I właśnie tych fanatyków widać najbardziej. Nie mówię, że nie ma konfliktu i tylko my, wspaniali Europejczycy ponosimy za to winę. Bynajmniej. Wina jest po obu stronach, to bardziej skomplikowane, niż się wydaje. Cały problem z terroryzmem który kwietnie w krajach Bliskiego Wschodu, cały problem z prawami kobiet, obrzezaniem dziewczynek, dżihadem- to nie są rzeczy, które nie istnieją. Jasne. Tacy ludzie są. Ale gdyby tak pomyśleć...

Gdzie ich nie ma? Chrześcijanie mają swoją Armię Chrystusa w USA i przemocą wręcz reagują na ustawy aborcyjne w Teksasie. Buddyści nawet mieli swoich fanatycznych walczących mnichów, choć ich religia z założenia głosi pokój ( jak chrześcijaństwo i wojny krzyżowe, co nie?). W każdym wyznaniu, w każdej dziedzinie zrodzi się fanatyzm. Oszołomy kochają naginać idee. Problem jest bardziej złożony może w przypadku Islamu obecnie, bo wiąże się z wojnami i biedą, wyzyskiem wcześniejszym tamtych krajów. Nie mi oceniać, problem jako taki międzykulturowy jest faktem niezaprzeczalnym. I nawet moi znajomi, gorliwie nawet wierzący w Allaha i jego proroka to przyznają. Wiedzą o tym, jak katolicy polscy wiedzą w swoim kraju o problemie z bogactwem kleru i wojnami o in vitro.

Bo widzicie, nie chodzi o to, że nie ma problemu. Każda kultura ma coś za uszami. Każda ma coś wspaniałego w sobie. Każda idea ma swoich oszołomów i krzykaczy. A mnie boli po prostu, że za to tak bardzo nieraz obrywają ludzie, którzy z tym krzykiem nie mają nic wspólnego.

Wiecie, co jest najśmieszniejsze? Najczęściej to brzydkie określenie „ciapaty”, „arabus” słyszałem od ludzi, którzy nigdy, ale to przenigdy nie mieli kontaktu z kulturą Islamu. Największą nienawiścią , przynajmniej w naszym kraju pałali zawsze ludzie, którzy owszem, słyszeli że kuzynka kuzynki została porwana przez „Araba”, słyszeli o zamachach, ale nigdy nie porozmawiali z nikim, kto wyznaje Islam albo pochodzi z Bliskiego Wschodu- bo widzicie, to też nie jest tożsame, a my wrzucamy uparcie wszystkich do jednego worka.

Najczęściej nienawiść słyszę właśnie w ustach ludzi, którzy nie wiedzą. Nie znają, nie dotknęli.

Może byłbym taki sam, gdybym nie poznał?

Ale poznałem. Choćby ludzi, którzy Islam wyznają. Jasira, Deniz, Zazę i wielu innych. Przeczytałem Koran, w którym nie ma mowy o niewoleniu kobiety, tylko o szacunku wobec niej. Poznałem Muzułmanów, którzy zakaz picia alkoholu traktują jak katolicy seks przedmałżeński ( po zmroku można bo Allah nie widzi mówione z przymrużeniem oka. Jakoś nie brzmi jak fanatycy, co?). Poznałem zasadę „wyszywanek” i niezależności kobiet w dawnym Iranie. Poznałem sufizm, najpiękniejszy jak dla mnie odłam Islamu, który głosi cudowną mądrość w wielu sprawach i naprawdę mnie zafascynował. Myślicie, że Islam to tylko „dżihad” i „Allah akbar!”? Nic bardziej mylnego. Polecam właśnie zgłębić choćby sufizm albo parę innych odmian Islamu ( ten po prostu jest mi najbardziej znany i najbliższy). Poznałem wspaniałą kuchnię krajów Bliskiego Wschodu. Poznałem ludzi, kulturę, zgłębiłem perskie poematy, mówiące nie tylko o Bogu, ale i o miłości piękniej niż poemat o nazwie Kamasutra, połykałem książki Orhana Pamuka i Elif Safak, tureckich pisarzy. I doszedłem do wniosku, że ta kultura jest wspaniała. Naprawdę, jest kulturą rozsądku, pochwały piękna i harmonii u korzeni. Nie ma się czego jej bać.

Bać można się krzykaczy, fundamentalistów, jak w każdej religii, kulturze. Ale, do kurwy nędzy nie można mierzyć wszystkich jedną miara. Karać kogoś za błędy cudze i propagandę w TV, bo też ma ciemne oczy. Ma ciemne i jest gorszy? Dobrze, niech przy okazji spojrzy w moje które też są czarne i da mi tak samo po mordzie.

Nie rozumiem tego braku szacunku, niezrozumienia. Nie umiem pojąć, to boli, rani. Wszystkie określenia „czarnuch”, „ciapaty”, „pedał”, „jebany rusek”...wszystkie je biorę też do siebie. Bo jeśli nie szanuje się jednego istnienia- tak samo nie szanuje się dalszych.

Ja nie chcę nawet tego nieraz zrozumieć. Ale tych wszystkich głosicieli nienawiści jest mi nieraz żal. I to samo powiedziałem też panu który „nie obsługuje ciapatych”.

Wyszliśmy z Jasirem więc, nie robiąc awantury, bo...po co nieraz? Nie jesteś w stanie nic wyjaśnić, nie jesteś w stanie nieraz sprawić, żeby klapki spadły z oczu i niekoniecznie chcesz za to nieraz płacić złamanym znowu nosem. Może ja jeszcze swoim...ale niech Jasir dalej może się łudzi, ze to piękny kraj.

Kraj piękny tylko ludzie kurwy, co?

W ogóle mam wrażenie, że taki ośrodek jak jest pod Berlinem i u nas by się przydał. W Poznaniu, w Warszawie, w Krakowie...w ogóle, wszędzie na świecie przydałyby się takie miejsca. Ale nawet jeśli chcą, wołami się tam ludzi nie zaciągnie. Tylko jest szansa, że chociaż ktoś otworzy oczy i przestanie się barykadować w okopie swojej nienawiści i niewiedzy.

Wróciliśmy do baru Fredsa, tam pogadaliśmy jeszcze trochę. Zostałem zaszczycony zaproszeniem na ślub Jasira we wrześniu, wielkie muzułmańskie wesele. Jego przyszła żona jest rzeźbiarką. Liczę na przenikanie się sztuki i kultur, ot co. Na takim weselu w sumie jeszcze nie byłem, ale mam wrażenie, że będę się lepiej nawet bawił popijając tam kawę murro, jak to mówią na gorzką mocno parzoną kawę w Libanie, niż na tradycyjnym polskim, gdzie leje się wódka. Tylko muszę znaleźć partnerkę. Ktoś chętny?

A tak na poważnie jeszcze...wracając do domu po tym z jednej strony pięknym, z drugiej strony ciężkim wieczorze myślałem jeszcze o tym, że żałuję, że ludzie nie są nieraz jak muzyka. Że nie potrafią przenikać się czule, bez barier, jak dźwięki, które pomimo oczywistych różnic potrafią razem współbrzmieć pięknie.

Albo inaczej- ludzie to potrafią. Tylko nie chcą. Nie wiedzą może, że mogą. I to jest cholernie dobijające. Może jeszcze cała nadzieja w tych, co chcą nieraz? Nie boją się, poznają, dotykają i okazuje się, że to bywa świetne?

Spytałem w ogóle Jasira jeszcze, co znaczy słowo „aman” które występuje w tekście „Desert rose”. „Aman” w języku arabskim oznacza „pokój”. Każdy z języków, który znam, ma to słowo. Występuje w nim. Więc dlaczego pokój jest tylko mrzonką, skoro wszyscy znamy jego pojęcie? Totalny absurd.

P.S. Wiecie, że Cheb Mami, który śpiewa ze Stingiem w tym kawałku nie zna ani słowa po angielsku? Jak ludzie chcą zawsze się porozumieją. Muzyką, gestem, uśmiechem. Znów to pokazuje, że trzeba po prostu chcieć, pomimo różnic. Bariery w tym świecie nie istnieją. Istnieją w naszych głowach.