" Dziwna rzecz z tymi rzekami i drogami – rozmyślał Ryjek. – Widzi się je, jak pędzą w nieznane, i nagle nabiera się strasznej ochoty, żeby samemu też się znaleźć gdzie indziej, żeby pobiec za nimi i zobaczyć, gdzie się kończą..."- chce się biec jak Ryjek, ale w końcu wraca się do domu.

I tak oto wróciłem.

Tak naprawdę wróciłem już w poniedziałek w południe, ale tylko wpadłem i wypadłem, bo 10 przecież czekał koncert NIN w Katowicach, musiałem załatwić jeszcze parę spraw w okolicy tamtego miasta..Ale o to jestem. Wróciłem już w pełni, wróciłem ciałem, ale głowę chyba nadal mam gdzie indziej.

Nie myślcie, że człowiek po takiej ilości wrażeń, tylu doznaniach jest w stanie powiedzieć coś szczególnego. Nagle zebrać wszystkie opowieści, setki opowieści, tak ważnych i wyraźnych i przedstawić je tak po prostu. Jak spektakl, jak kolejną gawędę. Obrazu zaklętego w źrenicach nie da się tak po prostu pokazać. Przeżyć i emocji nie da się tak po prostu ubrać w słowa. Smaku, zapachu i dotyku tak po prostu przekazać. To trzeba poczuć.

I tyle wrażeń, tyle rzeczy na drodze...a to i tak mało. Trzy tygodnie żeby poznać Indie? Nie pozna się niczego. To jak polizanie fragmentu skóry kobiety zamiast zmysłowej miłości, którą nam obiecywała. Namiastka, powodująca bolesny niedosyt pulsujący w całym ciele. Ale nadal to cudna namiastka, która każe mieć nadzieję na więcej. Kiedyś. Zapewne, kiedyś. Najprawdopodobniej w 2022 roku...no może trochę wcześniej, ale wtedy muszę też być w Indiach przez pewne święto, o którym mi powiedziano nad Gangesem. Ale to tym kiedy indziej.

Pomimo tego, że to tak mało, że czuje się prawdziwy głód pomimo smaku ostrego curry i mleka kokosowego zapamiętanego na podniebieniu, pomimo tego że czuje się fizyczny wręcz niedosyt, przywiozłem mnóstwo opowieści i obrazów w głowie. Przywiozłem cały ten tłum w swoim sercu znowuż i pamięci. Przywiozłem sporo nauki, dzięki ludziom których spotkałem na drodze. Od drugiego człowieka można się najwięcej nauczyć.

Ale jeszcze teraz trudno ot tak opowiadać, co trzeba mi wybaczyć.

Z czasem wszystko się krystalizuje, nabiera kształtu- ale to wymaga właśnie tego przeklętego czasu i dystansu. I już można o tym mówić. Uporządkować skrawki haseł, uporządkować każde ludzkie słowo.

Inne z kolei rzeczy zamykają się w człowieku, w jego duszy, sercu i tych nigdy nie zrozumie ten, co nie przeżył. Nigdy nie zrozumie ten, co nie dzieli duszy. Tak po prostu już jest i nie można tego wypominać. Czasem tylko, w niektórych momentach pewna szczelina emocji i wrażeń pęka, a strumień opowieści wypływa i wypływa, niekontrolowanie. Ale to jeszcze nie ten moment i chyba nie to miejsce. Może to musi być też jeden człowiek.

Z całej podróży, paru tygodniu tylko, będących niczym wobec oblicza Indii, można by napisać wiele książek, można by zapisać miliony stron, można by mówić godzinami a to i tak mało. Więc tutaj też w tym momencie nie napisze niczego wyjątkowego i tego też nie można mi chyba mieć za złe. Musiałbym codziennie opisywać każdy dzień z Indii, a tak się nie da. Nie da się, bo człowieka się tym zanudzi, więc lepiej zapiszę to wszystko gdzie indziej. Na papierze, ale i w sercu. A niektóre rzeczy z czasem może i tutaj napiszę. Bo dobrze pewne rzeczy i tu wylać. Łatwiej się zapamięta.

Ważne, że wróciłem, prawda? Wróciłem jako szczęśliwy człowiek, po części spełniony a po części nienakarmiony, człowiek który cieszy się że jest w domu i człowiek, który znowu chce więcej i więcej. I musi, do cholery musi tam wrócić. Na dłuższy czas. Na rok może, żeby nauczyć się gry na paru instrumentach w Radżastanie, miejscu muzyki, żeby znowu obmyć się w Gangesie i poczuć smród palonych ciał w Waranasi, żeby poznać kolejną wielodzietną rodzinę w Bombaju która zaprasza do swojego domu na skromny posiłek i dotknąć świętego słonia w stanie Tamil Nadu.

Nie nawykłem do robienia zdjęć, bo robię je w głowie, ale tym razem Ida, moja siostra która jest znakomitym fotografem, przekonała mnie, żebym wziął choć jej stary aparat, który prawie nic nie waży i nawet,jak się zniszczy, to nic się nie stanie. Więc parę zdjęć powstało, parę zdjęć, którymi jako tako się wspomogę, opowiadając tutaj szczątki tego, czego się w Indiach doświadcza. Dostałem tez parę zdjęć, przesłanych na maila od ludzi których poznałem...ale o tym potem. Nie zrobiłem zdjęć rzeczom i ludziom najważniejszym chyba, bo jak mówiłem, do fotografowania nie przywykłem. Nie widzę świata przez obiektyw, nie potrzebuję tego, by się komuś chwalić na wielu portalach, widzę świat przez serce i tam to zapisuję..także znów, niech nikt nie ma mi za złe ilości j jakości zdjęć. Nie jestem fotografem.

Może nie pasuję do tego pokolenia co wszystko musi dokumentować i prawdziwie przeżyte jest tylko to co na tablicy na facebooku ( którego zresztą nie mam)- ale nie o tym dzisiaj. To kolejna z myśli, które nasunęły się w Indiach i muszą być przetworzone.

A więc wróciłem i powiem, że Indie to wyzwanie. Wyzwanie dla zmysłów, doznań i dla każdego, nawet najbardziej lotnego umysłu. Tyle ludzi, tyle języków, tyle zwyczajów, tyle bogów, tyle kolorów, zapachów- pięknych i powodujących mdłości naraz. Tyle biedy i bogactwa obok siebie, tyle erotyzmu i puryzmu zarazem. Przeszłość i teraźniejszość przenikające się nieustannie, żadne nie mające swojego miejsca w czasie. Realność opleciona podaniami, mitami i bajkami, które są tak samo realne dla ludzi jak to, po co wyciąga się rękę.

Trudno w pierwszy momencie odnaleźć swoje miejsce wśród bogów i ludzi. Bo jeśli nie lubi się ludzi i ich wiary zwłaszcza, ich opowieści- nie ma sensu jechać do Indii. Nie pokochacie ich. Indie bowiem to opowieść i tłum, który ją niesie. Dwa najważniejsze aspekty tego kraju. Może nie kraju. Bo jak mawiają niektórzy Hindusi, „Indie nie istnieją”, tak samo jak namacalnie nie istnieje Delhi jako miasto w ich świadomości.

Indie to kolor:

Indie to stan umysłu, barwny i płynny, jak święte rzeki wyznawców Wisznu i Śiwy.

Indie to pieśń milionów gardeł, wśród których każdy śpiewa innym rytmem, ale tworzą jedną spójną melodię.

Indie to miejsce które jak żadne inne pokazuje, że każda podróż jest złudzeniem i absolutną, namacalną aż boleśnie prawdą. Tak jak życie. Jest tylko złudzeniem ale i....

Miłość do Indii może być na początku trudna. Jeśli nie czytało się dużo o tym kraju, jeśli nie zgłębiało się wiary tych ludzi, ich opowieści takich jak Mahabharata przenikająca każdego człowieka i miejsce, takich jak Upaniszady i Ramajana, można się bardzo łatwo zgubić. Jeśli człowiek chce się odciąć od tłumu, zwyczajów, jeśli nie chce przenikać wszystkiego i pozwalać przenikać się wszystkiemu- niech do Indii nie jedzie. To miejsce rwącej rzeki, nie tylko po roztopach w Himalajach, to miejsce monsunu nie tylko uderzającego zbawczo po upałach w ciało. To miejsce, gdzie wszystko się wlewa w duszę i głowę. Jeśli nie możemy tego znieść, zaakceptować- nie jedźmy do Indii. Nie ma to najmniejszego sensu. Ja byłem na to przygotowany i pozwoliłem, by wszystko wlało się w moje serce. Dlatego pokochałem Indie całym sobą. I nie był to wcale miłość tak trudna.

Jeśli z prozaicznych rzeczy już, nie mentalnych, przeszkadza nam wszechobecna latryna, nagość, pluskwy i proch zmarłych rozsypywany wszędzie, zmarli leżący na ulicach czekający na specjalne służby po paru godzinach zabierające ciało, jeśli przeszkadza nam tłum właśnie, pstrokaci święci będący krętaczami- nie jedźmy do Indii. Chyba że chcemy zamknąć się w jednym z droższych hoteli w Bombaju albo na plaży w Goa przeznaczonej dla turystów. Ale to nie będą prawdziwe Indie.

Zresztą, Indie nie istnieją. Więc co za różnica ktoś powie.

Jeśli jedziemy do Indii, musimy odrzucić też nasze racjonalne, zachodnie pojmowanie świata. Pierwsza nauka? Na nic żelazna logika nie człowieka z Europy nie przyda się w Indiach. Trzeba ją porzucić. Jeśli nie będziemy naiwni jak dzieci, jeśli będziemy chcieli wszystko na siłę wyjaśnić, analizować, rozumieć po naszemu, znajdować nieodzowny początek i koniec, jeśli wszystko co widzimy będziemy chcieli sprowadzać do parteru naszej logiki- szybko zgubimy się w tym miejscu i być może, strasznie się nim rozczarujemy. Bo ujrzymy tylko kawałek tego niezgłębionego piękna.

Jak mawiają w Indiach, każda podróż jest złudzeniem, każde życie jest złudzeniem. Wszystkie opowieści są absolutną prawdą i na nich buduje się życie, wszystkie opowieści z każdej podróży są absolutnym kłamstwem.

Nigdy nie widzimy, tylko wierzymy, że widzimy. To zamyka się w twoich oczach i duszy. To czego nie pojmuje umysł w innych miejscach, w Indiach staje się rzeczywistością. To, że wszystko jest wiarą, przestaje jeno wiarą być.

Jak pisał Jan od Krzyża „nie podróżujemy po to, by widzieć, lecz żeby nie widzieć”- czyli po to, żeby dosięgnąć czegoś innego niż gładka i ulotna powierzchnia rzeczy, by zobaczyć siebie w świetle płynącym znikąd. Tego uczą cię właśnie Indie. Tego uczy cię podróż, która jest kolejnym nieistnieniem.

Bo w Indiach nie można nie widzieć widząc. W Indiach podejście w pełni wzrokowe i zmysłowe jest konieczne. Każdy zmysł jest pobudzany do granic wytrzymałości. Gwar tłumu, muzyki w każdym zakątku każdego miasta, szum morza, skrzeczenie małp i ptaków, ryk słoni, przeraźliwe wycie klaksonów, nawoływanie targujących się sklepikarzy, płaczliwe „bakszysz, sahib, bakszysz” głodnych dzieci na ulicach. Widok każdego fascynującego krajobrazu, istnego zielonego piekła południa, cudownego nieba którego nie można opisać w żaden ze sposobów, pięknych kobiet i wychudłych starców, roześmianych albo zagłodzonych wręcz, żebrzących dzieci. Zapach wszechobecnych odchodów, ciał, przypraw, kwiatów, bydła, ludzi. Smak suchego powietrza, monsunu w Kerali, ostrego curry, za słodkich owoców i brudnej wody. Dotyk każdego z ludzi ocierających się o ciebie na każdej z ulic, dotyk rozgrzanego do niemożliwości oceanu, cudna ochłoda oczyszczającego duszę Gangesu, lizanie skóry przez święty ogień.

To wszystko eksploduje, jest płodnością, hedonizmem. Tylko w Indiach taki istnieje, może dlatego zrodziły się legendy o posągach ejakulujących na widok pięknych i cnotliwych kobiet, może dlatego cielesność jest aspektem świętości nieraz.

To wszystko każe widzieć, chociaż widzieć niepodobna- bo jak w tym oceanie niespokojnym doznań można widzieć naprawdę, ogarnąć w umyśle albo nawet w sercu?

Trzeba się otworzyć na to, trzeba pozwolić właśnie tej wodzie, świętej w Indiach wodzie o której znaczeniu będę musiał jeszcze napisać, tej symbolicznej wodzie pozwolić się wedrzeć w siebie, pozwolić obmywać, uświęcać i profanować zarazem. Nie stawiać żadnych tam, nie stawiać oporu. Widzieć nie tylko zmysłami. Nie widzieć dosłowności, a doświadczać.

Trzeba też pozwolić sobie w Indiach na to, by niczego nie mieć na własność. Kolejna ważna nauka płynąca z tamtego miejsca. Bo wszystko co uchwycimy, nagle zmienia się, zaskakuje. Każda wiedza, każde słowo, każda opowieść. Bo w naszym świecie nawykliśmy wszystko sprowadzać do nas samych, używać siebie za główny odnośnik wszechświata. W Indiach ta reguła ani trochę się nie sprawdza.

Indie można sprowadzić tylko do nich samych.

Indie mają inną rzeczywistość. Mają nawet inny czas, bo jak to mawiają w opowieściach „od zawsze żyję dziś”. I jest to najbardziej logiczne zdanie tamtego miejsca i czasu.

I w tym wszystkim nie ma się co łudzić- ile czasu byśmy nie spędzili w Indiach, nie poznamy ich naprawdę. Nie zgłębimy do końca tego żywiołu, który nie jest tylko kolejnym krajem z pięknymi plażami i cudacznymi ludźmi. Niezależnie ile czasu byśmy tam nie spędzili. Zrozumiałem to szybko i pogodziłem się z tym.

Co nie oznacza, że nie chcę tam wrócić i zgłębiać Indii na tyle na ile mi pozwolą. Tak, mam pewność, że tam wrócę. 

Stoję na tym brzegu i żegnam się z sentymentem, ale wiem, że tylko na jakiś czas.

Ale teraz wróciłem i cóż...rozsiadam się wygodnie na nowo w swoim życiu, planując kolejne złudzenia i kłamstwa, zastanawiając się, jak ubrać w słowa cały ten monsun, wszystkie rzeki przeżyć i każde zmysłowe doznanie.

Myślę, że tyle na początek starczy.

Włóczykij zrzucił plecak. Nie przywiózł jak zwykle wielu walizek ale wspomnienia dźwięków i zapachów. Mądrości i głupoty ludzkiej. Wspomnienia wiatru od oceanu.

Włóczykij zrzucił plecak. Ale tylko na jakiś czas.

A teraz czas wreszcie ponadrabiać, co u was:) Przeczuwam, że czeka mnie dużo czytania.  

"Where i go i just don't know

I got to, got to, gotta let it slow. 

When i find my piece of mind

I'm gonna give you some of my good time"